Μια ακόμα σχολική χρονιά ή για κάποιους η πρώτη σχολική χρονιά έφτασε. Το γεγονός αυτό συχνά φέρνει ανησυχία πρώτα απ’ όλα στους ενήλικες, και κατ’ επέκταση στα ίδια τα παιδιά. Είναι αλήθεια ότι πρόκειται για μια σημαντική ευθύνη των γονέων να στηρίξουν την προσαρμογή των παιδιών τους στο σχολείο, ειδικά αν φοιτούν για πρώτη φορά.
Στα πλαίσια αυτής της ευθύνης, με την έναρξη της σχολικής χρονιάς, οι γονείς εστιάζονται στις μαθησιακές ανάγκες των παιδιών, στην οργάνωση της μελέτης, στον προγραμματισμό δραστηριοτήτων, στην ανάπτυξη δεξιοτήτων, στην κάλυψη των μαθησιακών στόχων της κάθε τάξης, στην αντιμετώπιση δυσκολιών κ.α. Όλα αυτά είναι απαραίτητα για την προσαρμογή και πρόοδο των παιδιών στο ακαδημαϊκό πλαίσιο. Είναι, όμως, άραγε αρκετά; Είναι από μόνα τους αποτελεσματικά;
Πόσες φορές συνειδητοποιούμε στην καθημερινότητα πόσο κουρασμένοι ή απελπισμένοι νιώθουν οι γονείς στην προσπάθειά τους να βεβαιωθούν ότι όλες οι ανάγκες των παιδιών καλύπτονται στο μέγιστο βαθμό; Είναι σημαντικό, ήδη από την αρχή της σχολικής χρονιάς, να αναλογιστούμε ποια είναι τα βασικά εφόδια που χρειαζόμαστε για να στηρίζουμε τα παιδιά, χωρίς να εξαντληθούμε.
Στην προσπάθειά τους οι γονείς να τοποθετήσουν στο επίκεντρο τις ανάγκες των παιδιών (τόσο στο σχολείο όσο και σε άλλα πλαίσια), συχνά ξεχνούν ότι για να μπορούν να ενδυναμώσουν τα παιδιά τους, χρειάζεται να διαθέτουν κι οι ίδιοι δυνάμεις. Ένας γονέας που καταπονείται τόσο ώστε να φτάνει σε σημείο να βιώνει γονεϊκή εξουθένωση, είναι εξαιρετικά δύσκολο να ανταποκριθεί σε ό,τι χρειάζεται το παιδί του για να προσαρμοστεί στη ρουτίνα. Η γονεϊκή εξουθένωσημοιάζει με την επαγγελματική εξουθένωση (ίσως τελικά να μην είναι τυχαία η συχνή παρομοίωση της γονεϊκότητας με 24ωρο επάγγελμα!) και περιλαμβάνει συναισθηματική εξάντληση, συναισθηματική αποστασιοποίηση από τα παιδιά και χαμηλή αίσθηση προσωπικής εκπλήρωσης.
Πόσο αποτελεσματικός και ικανοποιημένος φαντάζεστε ότι θα είναι ένας γονέας που βιώνει τα παραπάνω; Μάλλον όχι και τόσο. Γι’ αυτό, αυτή τη σχολική χρονιά, προσπαθήστε να δώσετε έμφαση στην προσωπική σας φροντίδα, η οποία θα σας βοηθήσει να ανταπεξέλθετε και στη φροντίδα των παιδιών. Θυμηθείτε να ελέγχετε: «με ποια από τα παρακάτω είδη αυτο-φροντίδας ασχολήθηκα σήμερα;»
Σωματική αυτοφροντίδα: επαρκής και υγιεινή διατροφή, σωματική δραστηριότητα, διαλλείματα, ξεκούραση, ύπνος, ιατρική ή φαρμακευτική φροντίδα όταν χρειάζεται.
Ψυχολογική αυτοφροντίδα: χρόνος για προσωπικό αναστοχασμό, μείωση του στρες, αναγνώριση σκέψεων, συναισθημάτων και ‘πιστεύω’, μάθηση κάτι καινούριου, δέχομαι προσωπική θεραπεία ή γονεϊκή συμβουλευτική.
Συναισθηματική αυτοφροντίδα: χρόνος με άλλα άτομα με τα οποία περνώ καλά, κάνω κάτι χαλαρωτικό, επιτρέπω στον εαυτό μου να εκτονωθεί ή και να κλάψει, εκφράζω αγάπη στον εαυτό μου, βρίσκω πράγματα που με κάνουν να γελώ, παίζω με τα παιδιά.
Πνευματική αυτοφροντίδα: διαβάζω ή ενασχολούμαι με τέχνες που με εμπνέουν, περνώ χρόνο στη φύση, νιώθω ευγνωμοσύνη, είμαι ανοιχτός/ή σε νέα γνώση ή εμπειρίες, ψάχνω το νόημα της ζωής, προσεύχομαι, κάνω διαλογισμό.
Επαγγελματική αυτοφροντίδα: Κάνω διάλλειμα απ’ τη δουλειά, συμμετέχω σε ένα ενδιαφέρον πρότζεκτ, συζητώ με τους συναδέλφους μου, βάζω όρια, δέχομαι συμβουλευτική ή εποπτεία.
Ισορροπία: προσπαθώ να βρω ισορροπία μεταξύ εργασίας, υποχρεώσεων, προσωπικού χρόνου, οικογένειας, άλλων σχέσεων, διασκέδασης, και ξεκούρασης.
Καλή σχολική χρονιά!
Διαλεχτή Χατζούδη,MA
Εγγεγραμμένη Σχολική Ψυχολόγος (#298)
* Οι παραπάνω κατευθυντήριες γραμμές είναι ενδεικτικές. Στην περίπτωση που χρειάζεστε περισσότερη καθοδήγηση για το πώς να διαμορφώσετε υγιείς συνήθειες που θα βοηθήσουν την φροντίδα των παιδιών σας, απευθυνθείτε σε ένα Σχολικό Ψυχολόγο.
Ενδεικτικέςπηγές
Roskam I., Raes M.-E., & Mikolajczak M. (2017). Exhausted Parents: Development and Preliminary Validation of the Parental Burnout Inventory. Frontiers in Psychology, 8, 1-12.
Saakvitne, Pearlman, & Staff of TSI/CAAP (1996). Transforming the Pain: A Workbook on Vicarious Traumatization.